21 sierpnia 2016

Nasze Bieguny i Himalaje

…inaczej: osobista relacja z III sesji plenarnej Zuchy - czyli jak włączać uczniów niezwyczajnych?, która odbyła się podczas dwa dni temu zakończonej III Konferencji Techniki Dobrej Edukacji o podtytule Współpraca.

Od lewej: Alicja Szatkowska - prezes Milickiego Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych, Maria Mach - dyrektor Biura Krajowego Funduszu na rzecz Dzieci, Agata Jabłońska-Stryjek - dyrektor Wielokulturowego Liceum Humanistycznego z Zespołu Szkół Bednarska im. Maharadży Jama Saheba Digvijay Sinhji, Jacek Staniszewski - dyrektor Akademii Dobrej Edukacji w Warszawie, Katarzyna Świeczkowska - wiceprzewodnicząca Zarządu Koła w Gdańsku Polskiego Stowarzyszenia na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, prowdząca sesję prof. Urszula Bartnikowska, UWM
Edukacja spersonalizowana to zajmowanie się uczniami w sposób jak najbardziej odpowiedni do ich możliwości i potrzeb. W naszej III sesji pokazaliśmy Bieguny specjalistycznego zajmowania się uczniami. Wszystko to działo się w ramach projektu badawczego „Współpraca na rzecz dobrej edukacji”, sfinansowanego ze środków Fundacji PZU, poświęconego przykładom innowacyjnych rozwiązań edukacyjnych w narracjach dyrektorów szkół, przedszkoli oraz organizacji pozarządowych.

Maria Mach, reprezentująca w trakcie naszej sesji Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci, jednocześnie jego wychowanka, wie o zdolnych uczniach chyba wszystko. Warto polecić publikacje - poradniki jej współautorstwa Jak pracować ze zdolnymi? oraz Zdolne dziecko. Pierwsza pomoc. Jest wiele publikacji, projektów programów, poświęconych uczniom zdolnym. Jednak sposób pracy Funduszu to ogromna, wieloletnia tradycja i jednocześnie Himalaje jakości takiego rodzaju pracy.

Milickie Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Osób Niepełnosprawnych natomiast stworzyło miejsce wszechstronnie przygotowane do zajmowania się dziećmi i dorosłymi z wszelkimi niepełnosprawnościami, i poprzez rewelacyjne wyposażenie, i specjalistycznie wykształconą kadrę, korzystającą również ze współpracy innymi, najlepszymi w obszarach swojego działania organizacjami, takimi jak Fundacja Synapsis (autyzm) czy Stowarzyszenie Pomocy Dzieciom Niepełnosprawnym w Zamościu (mózgowe porażenie). Alicja Szatkowska, wieloletnia prezes Stowarzyszenia, starała się przybliżyć jego dorobek. Znowu: sposób wyposażenia i pracy w Miliczu to polskie Himalaje, niedostępne w wielu miejscach, gdzie mamy w Polsce uczniów potrzebujących specjalistycznego wsparcia. Inny przykład zajmowania się osobami z niepełnosprawnościami zaprezentowało Polskie Stowarzyszenie na Rzecz Osób z Upośledzeniem Umysłowym, koło w Gdańsku, które też przez lata stale poprawia swoją bazę i wyposażenie, poszerza profil działań, zakładając kolejne specjalistyczne placówki.

Reprezentowany w sesji Zespół Szkół Bednarska to z kolei przykład wybrany spośród szkół niepublicznych, których pod koniec lat osiemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych powstawało sporo. Chciały one różnić się od państwowej, dość skostniałej wtedy edukacji. To tam rozpoczęto wdrażać pomysły z blokowaniem przedmiotów, uczeniem języków obcych w grupach zaawansowania, prowadzeniem części zajęć artystycznych czy sportowych w grupach zainteresowań. Wiele z tych pomysłów przeniknęło potem do oświaty masowej. Tworzone wówczas szkoły stały się też na ogół liderami wpadnięcia w pułapkę konkurencyjności – ścigania się na egzaminacyjne wyniki. Bednarska jest tu pewnym ciekawym wyjątkiem, z uwagi na swoją otwartość na uczniów z niepełnosprawnościami oraz dzieci imigrantów, uchodźców. Traktuje to jako część programu wychowawczego, bez oglądania się na zwiększone z tego tytułu koszty oraz obniżone średnie wyniki egzaminacyjne i rankingowe.

Program Dobrej Edukacji podczas naszej III sesji przedstawiany był przez Jacka Staniszewskiego, dyrektora Akademii Dobrej Edukacji w Warszawie. On na sztandary wziął hasło Nie zależy nam na rankingach. Jacek tak charakteryzuje swoją szkołę: Nasi uczniowie przychodzą na zajęcia wiedząc, że indywidualnie stawiane są przed nimi kolejne wymagania. Każdy ma własny cel ustawiony tak, by systematycznie powiększać swoje umiejętności, pokonywać swoje bariery. Ostatnią rzeczą, jaką chcemy wprowadzić, jest wzajemna rywalizacja między uczniami. Każdy z nich ma swoje potrzeby, a poprzeczka z napisem „sukces” jest ustawiona w każdym przypadku na różnej wysokości. Szkoła jest otwarta zarówno na uczniów z różnymi mniej i bardziej typowymi zdolnościami i zainteresowaniami, jak i także na uczniów z bardzo poważnymi niepełnosprawnościami. Najczęściej łączy ich to, że w innych szkołach nudziliby się lub męczyli. Tu pracują we własnym tempie, wsparci przez nauczycieli-mentorów, bez tradycyjnego oceniania stopniami, sztywnego podziału na grupy wiekowe.

Każde z dzieci, każdy z uczniów powinien mieć w szkole poczucie rozwoju i sukcesu, swojej wyjątkowości. Czasem mogą być w tym celu pomocne metody wypracowane i stosowane przez Krajowy Fundusz na Rzecz Dzieci. Innym razem przydałyby się kwalifikacje kadry i wyposażenie takie jak na przykład w Miliczu. Dlatego właśnie spotykamy się na naszych konferencjach, aby szukać inspiracji, uczyć się od innych, wymieniać doświadczenia.

Wiele szkół nie jest otwartych na potrzeby dzieci jakoś “niezwyczajnych”. Niestety w “zwykłej” klasie i szkole uczeń czegoś szczególnie ciekawy, wyróżniający się jakimś nietypowym zachowaniem czy brakami w sprawności albo nietypowymi zainteresowaniami, zdolnościami, bywa, że czuje się odrzucony, pozbawiony pomocy i uwagi, docenienia swojej wyjątkowości. Tworzymy Akademie Dobrej Edukacji, aby dać szansę każdemu uczniowi stawać się dobrym, ciekawym świata człowiekiem, którego postępy zyskują uznanie. Zajmując się naszymi uczniami czasem wyruszamy na któryś Biegun i staramy się zdobyć tam Himalaje. Jednak, choć dość często czujemy się ekstremalnie, to celem jest dobry człowiek, nie zaś wynik rankingu.


Aby starać się zdobywać z nami te Bieguny i Himalaje, polecamy studia podyplomowe z edukacji spersonalizowanej, które uruchamiają od października 2016 roku Instytut Dobrej Edukacji oraz Polsko-Japońska Akademia Technik Komputerowych.