Zwyczajowo w ostatni dzień zajęć szkolnych uczniowie otrzymują świadectwa. Jakie i dla kogo ten dokument ma znaczenie? Czy ktoś nas, dorosłych pyta o to, jakie stopnie mieliśmy w V klasie szkoły podstawowej lub I liceum? Czy ma to jakiś związek z późniejszymi naszymi sukcesami lub błędami? Które świadectwa są czymś więcej niż tylko pamiątką dla rodziny?
W wielu krajach informacje o promocji do następnej klasy wyglądają dużo mniej urzędowo niż u nas. Dokumentem świadczącym o poziomie wykształcenia jest jedynie świadectwo ukończenia szkoły i to ono ma dla dalszej kariery jakieś znaczenie, jeśli absolwent danej szkoły ubiega się o przyjęcie do szkoły wyższego szczebla lub o pracę.
Świadectwa po klasach nie-końcowych, nawet jeśli uczeń zmienia szkołę, tak naprawdę są mało istotne - nie polega się tu na świadectwach - szkoła szkole w takim wypadku musi przekazać arkusz ocen ucznia, w którym jest cała najważniejsza dokumentacja jego szkolnych losów.
Emocje towarzyszące świadectwom bywają mimo wszystko duże. Jedni mają na nich pasek (wyróżnienie) inni nie. Jeszcze inni nie mogą ich otrzymać, gdyż czeka ich egzamin poprawkowy lub mają wydłużony etap edukacyjny.
W Akademiach Dobrej Edukacji staramy się podsumować rok szkolny pokazując indywidualne sukcesy uczniów, mierzone trochę inną miarą niż stopnie szkolne. Każdy uczeń Akademii ma swojego mentora i zdecydowana większość jest ze swojej współpracy z mentorem zadowolona. Mentorzy starają się poznać i docenić indywidualne sukcesy swoich podopiecznych podsumowując swoją z nimi współpracę.
Administracyjny obowiązek oceniania i promowania staramy się zobaczyć trochę obok naszej szkolnej codzienności. Publicznie i uroczyście postanowiliśmy wręczać jedynie świadectwa końcowe, bo fakt ukończenia szkoły jest konkretnym sukcesem, potrzebnym na dalszej drodze. Świadectwa wcześniejsze postanowiliśmy traktować jako dokument do dostarczenia uczniowi i jego rodzicom zgodnie z obowiązującym prawem, ale bez szczególnego eksponowania jego znaczenia. Możemy docenić ucznia za ileś jego osiągnięć także bez świadectwa.
Dziś w gdańskiej Akademii - dzień przed formalnym zakończeniem roku szkolnego - zorganizowaliśmy uroczystość, na której każdy uczeń otrzymał dyplom przygotowany przez jego mentora i drobny książkowy upominek dostosowany do jego zainteresowań. Dopiero dzień później można odebrać świadectwo lub otrzymać je pocztą. Dyplomy zostały przygotowane z wykorzystaniem rysunków uczniowskich wybranych w ogólnoszkolnym konkursie. Oto jeden z wykorzystywanych szablonów: